Νότιες Πύλες Θηβών: Λειτουργική και Αισθητική Αναβάθμιση Κοινόχρηστων και Κοινωφελών χώρων στις Νότιες Παρυφές της Καδμείας

Η Consortis συμμετείχε με επιτυχία στον Αρχιτεκτονικό Διαγωνισμό Προσχεδίων «Νότιες Πύλες Θηβών», αποσπώντας το 2ο βραβείο. Το έργο αφορά τη λειτουργική και αισθητική αναβάθμιση των κοινόχρηστων και κοινωφελών χώρων στις νότιες παρυφές της Καδμείας, του ιστορικού κέντρου της Θήβας. Η περιοχή επέμβασης περιλαμβάνει ένα δίκτυο δημόσιων χώρων ζωτικής σημασίας για την ταυτότητα και τη λειτουργία της πόλης, όπου συναντώνται διοικητικές, εμπορικές και πολιτιστικές δραστηριότητες. Επιπλέον, το έργο περιλαμβάνει τον ανασχεδιασμό του δημοτικού θερινού κινηματογράφου και των υπαίθριων αθλητικών εγκαταστάσεων, ενσωματώνοντας στοιχεία που ενισχύουν τη σύνδεση του δημόσιου χώρου με το φυσικό και ιστορικό του περιβάλλον.

Προσέγγιση

Η προσέγγιση της πρότασης βασίστηκε στην ενίσχυση της αρχιτεκτονικής ταυτότητας της περιοχής, με στόχο την ανάδειξή της σε πόλο πολιτιστικών και διοικητικών δραστηριοτήτων. Σχεδιάστηκε ένα δυναμικό αστικό δίκτυο που περιλαμβάνει πεζοδιαδρομές, οδούς ήπιας κυκλοφορίας και μικρούς χώρους πρασίνου, εξασφαλίζοντας τη βιώσιμη κινητικότητα και την καθολική προσβασιμότητα. Ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε στον περιβαλλοντικό σχεδιασμό, εφαρμόζοντας λύσεις που συμβάλλουν στη ρύθμιση του μικροκλίματος, όπως η αύξηση των χώρων πρασίνου, η χρήση υδατοπερατών υλικών και η διατήρηση του φυσικού ρέματος ως διαδρόμου θερινού φυσικού αερισμού. Ο σχεδιασμός αποτυπώνει την έννοια της αστικής ανθεκτικότητας μέσα από τη δημιουργία τριών «Πυλών», στις κορυφές του τριγώνου της περιοχής μελέτης. Οι πύλες λειτουργούν ως σημεία αστικής πλατείας και φιλοξενούν δραστηριότητες που σχετίζονται με το περιβάλλον, την κοινωνία και την οικονομία, ενισχύοντας τη σύνδεση του αστικού χώρου με το ιστορικό και πολιτιστικό του πλαίσιο.

Η έννοια του μύθου αποτέλεσε κεντρικό στοιχείο στη σχεδιαστική προσέγγιση, λειτουργώντας ως σύνδεσμος μεταξύ των διαφορετικών περιοχών παρέμβασης. Δημιουργήθηκε ένα δίκτυο διαδρομών, με βασικό άξονα το «Μονοπάτι του Χρόνου», το οποίο συνδέει σημαντικά τοπόσημα, ενώ παράλληλα αναδεικνύεται μέσω ενός υδάτινου στοιχείου που συμβολίζει την παρουσία του ρέματος. Η περιοχή του ρέματος αξιοποιείται ώστε να δημιουργηθούν μικροτοποθεσίες διαφορετικών υψομετρικών επιπέδων, οι οποίες φιλοξενούν σημεία στάσης, συλλογικών δραστηριοτήτων και θέασης. Στον χώρο του θερινού κινηματογράφου προτείνεται νέος προσανατολισμός και σχεδιασμός, με έμφαση στις οργανικές χαράξεις και τη δημιουργία νέων υποστηρικτικών χώρων. Παράλληλα, ο περιβάλλων χώρος του Δημαρχείου μετατρέπεται σε ένα ζωντανό δημόσιο χώρο που ενισχύει την κοινωνική αλληλεπίδραση και τη συμμετοχικότητα, ενώ το ανασκαφικό τοπίο επανερμηνεύεται, ενσωματώνοντας εναέρια πεζοδιαδρομή για την προσβασιμότητα της ανασκαφής και τη σύνδεσή της με το αστικό περιβάλλον.

Οφέλη

Η πρόταση προάγει ένα μοντέλο βιώσιμης αστικής ανάπτυξης, ενισχύοντας την ανθεκτικότητα της πόλης απέναντι στις περιβαλλοντικές και κοινωνικές προκλήσεις. Ο σχεδιασμός δίνει έμφαση στη βελτίωση του μικροκλίματος, με την αύξηση των σκιερών επιφανειών μέσω της ενίσχυσης του πρασίνου, τη χρήση υδατοπερατών και ψυχρών δαπεδοστρώσεων και τη δημιουργία προστατευμένων χώρων από τους ψυχρούς ανέμους. Ιδιαίτερη σημασία δόθηκε στη διαχείριση του νερού, με προτάσεις για την εφαρμογή μικρόκηπων βροχής, τη χρήση υδροδιαπερατών επιστρώσεων και την ενσωμάτωση υδάτινων στοιχείων. Η διατήρηση του φυσικού ρέματος ενισχύει τη ροή του αέρα, λειτουργώντας ως φυσικός δίαυλος θερινού αερισμού, συμβάλλοντας στη δημιουργία ενός κλιματικά ανθεκτικού υπαίθριου χώρου.

Μέσα από ήπιες κυκλοφοριακές παρεμβάσεις, όπως η μετατροπή οδών σε δρόμους ήπιας κυκλοφορίας, η διαπλάτυνση πεζοδρομίων και η ανασχεδίαση του κεντρικού κυκλικού κόμβου, η πρόταση προάγει τη βιώσιμη κινητικότητα, εξασφαλίζοντας την ασφαλή και άνετη μετακίνηση πεζών και ποδηλατών. Η εφαρμογή ειδικών εργαλείων προσομοίωσης της περιοχής ανέδειξε τη μείωση της θερμικής επιβάρυνσης κατά τη θερινή περίοδο, βελτιώνοντας τις συνθήκες θερμικής άνεσης στους δημόσιους χώρους.

Ομάδα Μελέτης: Ελένη Ανδρέου, Ευδοξία Παπαλιούρα, Κώστας Πρώιος

Σύμβουλοι- Συνεργάτες: Τασοπούλου Αναστασία,   Κυριακίδου Χαρά, Δεληβόπουλος Γιώργος, Λιακοπούλου Σοφία, Βαρθολομαίος Άρης, Μπογδάνος Μιχάλης, Παλκοπούλου Ασημίνα, Γκούντα Σόνια- Άννα, Τάκα Ευγενία, Μαλάϊ Νικόλαος, Αμανατίδου Βασιλική, Παπαθανασίου Χριστίνα